Een vrouwelijke soldaat
Een schaap in wolfskleren
Eeuwenlang was oorlog voeren een zaak van mannen. Pas in de 20e eeuw deed de vrouw haar intrede in het reguliere leger. Aanvankelijk bij de ondersteunende diensten en pas enkele decennia terug ook bij de gevechtseenheden. Dit verhaal vertelt over vrouw het beroep van soldaat had gekozen in een tijd dat dit voor vrouwen taboe was.
Als vesting in de Oude Hollandse Waterlinie had Schoonhoven een permanent garnizoen. Met tussenpozen van twee tot drie jaar wisselde de bezetting van het garnizoen om te voorkomen, dat de soldaten te vertrouwd raakten met de burgers van de stad. Want daarmee had de Republiek slechte ervaringen opgedaan.
Het was op 5 oktober 1703, dat het regiment van Johan Frederik graaf van Dohna vanuit Sluis in Vlaanderen in de stad aankwam. Het marsbevel was al twee maanden eerder afgegeven. Het was oorlog de laatste en grootste van een hele serie oorlogen tegen de Franse koning Lodewijk IXV.
Enige tijd na aankomst van de soldaten in de stad, werd de magistraat bijeen geroepen. Burgemeester Milanen deelt de heren van de magistraat mee, dat de commanderend officier van het regiment van de graaf van Dohna tegenwoordig hier in garnizoen , een zekerpersoon van dit regiment in de compagnie van de kapitein Fumale als soldaat in dienst gekomen, maar waarvan ontdekt was een vrouwmens in mannenkleren te zijn en dat hij als commanderend officier graag het vrouwmens aan de heren van de magistraat wilde overgeven om naar behoren gestraft te worden.
Na boven ontboden te zijn heeft het vrouwspersoon verklaard geboren te zijn in Gorcum augustus 1678, dat haar grootvader Johannes van der Linde kassier is geweest bij de Bank van Lening in Gorcum, haar vader Charles Whingrate een soldaat uit Engeland, dat zij ettelijke jaren in de compagnie van kapitein Jonkheer behorende tot het regiment van Nassau Woudenberg, zoon van de heer van Ouderkerk als soldaat gediend heeft en haar dienst altijd naar behoren heeft vervuld en zich in mannenkleren altijd netjes en zonder o[spraak gedragen heeft en dat zij tijdens een patrouille gewond is geraakt aan haar dij en naar Rotterdam gebracht ontdekt werd een vrouw te zijn. Verder achttien maanden in mannenkleren ter zee heeft gediend en als knecht bij de heer van Sughem en de heer Tekman uit Amersfoort en dat zij niet weet hoe het komt dat zij nu ontdekt is.
Na overleg werd besloten de zaak aan de burgemeesters en de commanderend officier over te laten en dat het vrouwspersoon naar de gijzelkamer zal worden gebracht en dat de kapitein haar vrouwenkleren zal brengen, waarna ’s avonds stilletjes de stad zal worden uitgeleid.
Het is duidelijk dat de heren van de magistraat, aan wie de kwestie door de militairen graag doorgespeeld werd, er niet zwaar aan tilden. Als vrouwen kans zagen zich lang in hun rol te handhaven en sommigen konden dat jaren lang , dan bestond daar wel waardering voor. Het kon niet toegelaten worden, maar van straf is geen sprake. In de oktobernacht van 1703 is ze onwennig in vrouwenkleren buiten de poort gezet Laten we hopen dat zij haar weg heeft kunnen vinden.
