Prinsendijk & Wierickes

Auteur Erfgoedhuis Zuid-Holland
door Erfgoedhuis Zuid-Holland
30 maart 2022

De Enkele Wiericke is een 8,4 kilometer lang kanaal, gegraven tussen 1367 en 1370 om het overtollig water van de Oude Rijn te kunnen lozen op de Hollandsche IJssel. Parallel aan de Enkele Wiericke loopt de Dubbele Wiericke. Het gebied tussen de Wierickes werd geïnundeerd. De Oude Hollandse Waterlinie was hier op zijn smalst, zo’n 1500 meter. Voor de waterinlaat werden de Goejanverwellesluis in de Dubbele Wiericke en de inlaatsluis in de Enkele Wiericke gebruikt. Tijdens het Rampjaar in 1672 werd op last van Stadhouder Willem III langs de westoever van de Enkele Wiericke de Prinsendijk opgeworpen om het door de vijand ingelaten water te keren en zo het inundatiegebied van de Oude Hollandse Waterlinie in stand te houden. Op deze manier en een plas-drasgebied te creëren waar.

De instandhouding van het inundatiegebied was van groot belang voor de verdediging van Holland. Honderden hectares weiland tussen Muiden en voorbij Gorinchem waren zo’n 40 cm hoog onder water gezet. Het water werd het wapen tegen de oprukkende Fransen, want zij konden door dit plas-drasgebied geen kanonnen meer trekken en het was te ondiep om er te kunnen varen. Deze militaire verdedigingslinie was een ingenieus netwerk van inlaatplaatsen, sluizen, aanvoerkanalen, kleine dammen, dijken, kades en inundatiegebieden. Op strategische plaatsen lagen versterkte steden, forten of schansen. Samen met de bestaande natuurlijke barrières waren zo naar verhouding veel minder troepen nodig dan anders bij een lange grens het geval zou moeten zijn.

De Wierickes vormden de zwakste schakel van de Linie. Hier was de Linie op zijn smalst. Daarom heeft Prins-stadhouder Willem III opdracht gegeven om hier Fort Wierickerschans te bouwen. Andere overblijfselen van deze militaire waterlinie zijn soms bescheiden zichtbaar in het landschap, zoals de Koeneschans in Vlist of juist heel herkenbaar zoals de vestingsteden Schoonhoven en Nieuwpoort, de Twin Cities van de Oude Hollandse Waterlinie aan weerszijden van de Lek.

Bron: Erfgoedhuis Zuid-Holland